Бармақ пен Кенжеқожа айтысы
Бармақ пен Кенжеқожа Қордайдағы мал базарда кездесіп қалады. Кенжеқожаның шеткірек бір биіктеу жерде тон киіп отырғанын бірінші көрген Бармақ өлеңмен сәлемдеседі.
Бармақ:
Ассалаумағалайкүм, тонды қожа,
Алып кел берегірек қолды, қожа
Сәлемді іздеп барып бере алмадым,
Кезегі осылайша болды, қожа.
Қожаның қаңғып жүрген біреуі едің,
Атаңның әруағы қонды, қожа.
Деп жатыр біреу олай, біреу бұлай,
Біреулер деп айтады оңды қожа
Екі елдің үстінен емші болып,
Шекпен тауып кимеген сорлы, қожа.
Кенжеқожа:
Осынша жанның ішінде
Түсті ме көзің тондыға.
Көтеріңкі ғой көңілің,
Бермедің жөнді қолды да.
Өзіңше бөсіп сөйлейсің
Елдегі нашар сорлыға.
Такаппар болды әзәзіл,
Ақыры оның оңды ма?
Мүсәпір болды пайғамбар,
Сонымен жаман болды ма?
Ақылды болды Аплатон,
Ажалдан аман қалды ма?
Ибраһимді намарт отқа атты,
Сонымен отқа жанды ма?
Отыз ұл беріп Дәуітке,
Түсірді жаһан алдына.
Қарынбайды жер жұтты,
Ешбір жан назар салды ма?
Солардай-ақ боларсың,
Салтанат құрып сән қылма.
Әлемге ұстын болғандай
Өзіңді-өзің даң қылма.
Шарпуың тиіп шап сөйлеп,
Жаһанның жүзін шаң қылма.
Есірік болған құландай,
Ылдидан өрге қарғыма.
Шүкірлік қылып сөйлегін,
Жоқ қылад тағдыр барды да.
«Ой, қожеке, мен әзілдеп сәлем беріп ем, сен шындап кеттің ғой, түбі бір белдесуіміз бар екен»-депті Бармақ ақын.
Сонда Кенжеқожа:
Е, сендағы мен шындасам шындаймысың,
Тиетін көрінгенге жындаймысың?
Сөзіңе қару сөз де айтар едім,
Бірақ сен сөз мәнісін құндаймысың.
Өзіңе өзге жанның сөзі тисе,
Құрт жеген ағаштай-ақ сынбаймысың.
Бар сөзді бағалы қып айта алмастан,
Тұңғиық томырайып тынбаймысың, – деген екен.
Құлмырзаев Кенжеқожа (1898, Қызылорда облысы Сырдария ауданы Алмакесек ауылы – 1945, Ташкент облысы Жаңқожа ауданы Шорабай ауылы) – ақын. Ақындық өнерімен өлең-жыр айтып, көп жерді аралаған. «Мың бір түн» ертегісінің 72 түнінің әңгімесін өлеңмен жырлаған. Бармақпен (1914–1915) айтысқан.
